1. Açık kaynak yazılım kullanma kararını almanız nasıl oldu?

Bireysel olarak yaklaşık 20 yıldır Linux kullanıcısıyım ve son 12 yıldır Calinos Holding’de çalışıyorum. Hal böyle olunca iş hayatımın bir yerinde mutlaka Linux ve açık kaynak yazılımları kullanmaya çalışıyorum. Ancak asıl gerçek anlamda kullanım 10 yıl önce yönetimimizin de verdiği destek ile sistem odamızdaki birçok sunucuda Linux kullanma kararı ile oldu.

2. Calinos Holding’de nasıl bir sistem topolojiniz var? Pardus sunucu ve istemcileriyle bu topolojinin neresinde duruyor?

Sistem topolojimizin merkezinde aslında storagelarımız duruyor. İki ayrı storage’ımızın toplam kapasitesi 2PByte üzerinde. Storagelarımızdan birisi FreeBSD, diğeri Debian Linux ile çalışıyor. Müşterilerimize sattığımız video içeriklerini bu storagelarda tutuyoruz. Ayrıca ihtiyacımız olan tüm sunucuları yine açık kaynak olan Proxmox VE sanallaştırma sistemi ile sanallaştırıyoruz. Proxmox VE üzerinde şu an için 22 ayrı sunucu sanallaştırılmış durumda ve ihtiyaç oldukça yenilerini ekliyoruz. Sanal sunucularımızda FTP, Cloud, Transfer, Web, Mailgateway v.b. ihtiyaçlarımızı karşılayacak kurulumlar mevcut. Bu sanal sunucularımızın büyük çoğunluğunda Pardus Server kullanıyoruz. Aslında Proxmox VE sistemi de temelde Debian Linux kullanıyor ancak özelleştirilmiş kernel kullandığı için Pardus Server tercih edemedik. Pardus serverlar işimiz için kurup kullandığımız sanal sunucuların %90’ını oluşturuyor ve bizim için vazgeçilmez durumdalar.

3. Calinos Holding’de açık kaynak yazılımlara geçişi hangi iç süreçlerinizde (uygulama sunucusu, terminaller, ofis yazılımları, firewall vs) gerçekleştirdiniz?

Başlangıçta sadece IT personelinin eğitimi ve yeterli tecrübeyi kazanması için kişisel notebooklarımızda kullandık. Sonrasında sistem odamızdaki çeşitli sunucularda (başlangıç olarak web serverımız) kullanmaya başladık. Sonrasında sistem odamızdaki hemen hemen tüm sunucularımızda Linux tercih etmeye başladık. Yeterli tecrübeye kavuştuktan sonra diğer açık kaynak uygulamaları da sistemimize dahil ettik. Şu an için birkaç sunucu hariç (Muhasebe Sunucu gibi henüz Linux veya Açık Kaynak alternatifini bulamadığımız) tüm sunucularımız ve uygulamalarımız Linux ve Açık Kaynaktan oluşuyor. Yeterli eğitim ve tecrübeye sahip IT personeli dışında son kullanıcılarımızın açık kaynak uygulamalara alışması için bilgisayarlarına Windows üzerinde çalışan Chrome, Firefox, LibreOffice, VLC, FileZilla, Thunderbird, Shotcut, Gimp v.b. uygulamaları kurduk ve kullanılması yönünde telkinlerde bulunduk. Halen son kullanıcı geçişlerini tamamlamış değiliz ancak hızla ilerliyoruz.

4. Calinos Holding içinde Pardus ve açık kaynak yazılımlara geçiş sürecinin hangi aşamasındasınız? Dönüşüm sürecinde ilerleyen yıllara dair yeni planlarınız var mı?

İşin doğrusu son kullanıcılar hariç ve henüz alternatif uygulaması olmayan muhasebe sunucumuz hariç süreci tamamlamış durumdayız. İlerleyen yıllarda başta son kullanıcılarımızın tamamını Pardus Desktop sürümüne geçişini sağlamayı planlıyoruz.

5. Calinos Holding’in bu dönüşüm sürecinde Pardus iş/göç ortağı firmalarla çalıştınız mı?

Hayır profesyonel anlamda herhangi bir iş/göç ortağı ile çalışmadık ve mevcut bilgi/tecrübelerimize güvenerek yola çıktık. Zaten ilk etapta son kullanıcıları işe dahil etmedik. Sonrasında kullandıkça bizim de tecrübelerimiz, bilgimiz ve kendimize olan güvenimiz arttı. Bu işi öğrendikçe daha fazla kullanmaya başladık. 10 yılın sonunda hatırı sayılır bir bilgi birikimine sahip olduk.

6. Calinos Holding içinde hangi Pardus ürünlerini (Ahtapot, Engerek, Liderahenk vs) kullanıyorsunuz?

Pardus ürünlerini henüz sistemimize entegre etmedik ve planlarımız arasında bu var. Eğitim amaçlı olarak sanal sunucularımızın bazılarında testler yapıyoruz. Başta IT personelimizin yeterli tecrübeye sahip olmasını sağladıktan sonra bu entegrasyonları da gerçekleştireceğiz.

7. Açık kaynak yazılımlara geçişle ne tür faydalar sağladınız? Toplam Sahip Olma Maliyeti’nde (TCO) sağlanan tasarruf tutarı nedir?

Firmamız başta Medya sektörü olmak üzere, Maden, Enerji ve Tarım/Hayvancılık sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Kullanıcı sayımız 140 civarında. Ayrıca 22 adet sanal sunucumuz var ve üzerlerinde çeşitli uygulamalar koşuyor. Sanallaştırma platformumuz 4 host ile çalışıyor ve hem İstanbul hem Niğde lokasyonlarımızda ayrı sanallaştırma platformlarımız mevcut. Son kullanıcıların kullandıkları bilgisayarları da dahil edersek ödenmesi gereken çok ciddi bir lisans bedeli ortaya çıkıyor. Açık kaynak yazılımlar sayesinde bu lisans bedellerini yarıdan fazla düşürdüğümüzü rahatlıkla söyleyebilirim. Lisans bedellerinden artırdığımız miktarı yeni donanımlar almak için kullanıyoruz ve sistemimizi sürekli güncel donanımlarla destekliyoruz. Yatırımı lisanslara değil donanıma ve insan kaynaklarına yapıyoruz. Elbette ki halen ödediğimiz lisanslar var ancak her geçen gün bunun oranı düşüyor. Günümüze geldiğimizde 10 yıl önce aldığımız bu kararın ne kadar doğru olduğunu bir kez daha görüyoruz zira pandemi sırasında tüm lisans bedellerinin ve ürün fiyatlarının anormal ve anlamsız şekilde artması ve parasını ödeseniz bile birçok ürünü temin edememek gibi sıkıntılar yaşanmasına rağmen biz ciddi bir problemle karşılaşmadık. İşin sürekliliğini sağlamayı başardık. Sanırım en büyük fayda bu olsa gerek.

8. Açık kaynak yazılımlara geçişte zorluk yaşadınız mı? Çalışan tarafında bir direnç gerçekleşti mi? Bu direnci nasıl aştınız?

Elbette çok ciddi dirençle karşılaştık ancak en başta da söylediğim gibi konuyu yönetimimize doğru aktardık ve onların da desteği ile süreçleri başlatabildik ve bugüne geldik. Henüz tüm kullanıcılarımızı Pardus’a taşıyamadık ama artık eski katı ve anlamsız dirençlerle karşılaşmıyoruz ve kullanıcılarımız daha ılımlı bakıyorlar. Buradaki anahtar kelime aslına bakarsanız işin devamlılığı. Kullanıcıların açık kaynak yazılımları kullanmayı bilmemeleri sebebi ile işin durması veya aksaması hiç istenmeyen bir durum. Bu sebeple tüm kullanıcılarımızın bilgisayarlarına Windows üzerinde ve Pardus Desktop üzerinde çalışabilen Açık Kaynak kodlu yazılımları kurduk ve kullanmalarını teşvik ediyoruz. Bir süre sonra yeterli bilgi ve tecrübeye kavuştuklarında Windows yerine Pardus Desktop kurulumlarını yapacağız ve geçiş sürecini tamamlayacağız.

9. Tek açık kaynak kullanımınız Pardus mu yoksa başka açık kaynak çözümler de kullanıyor musunuz?

Tek açık kaynak yazılım olarak Pardus kullanmıyoruz elbette. Sunucularımızın çoğunluğunda Pardus çalışıyor ancak uygulama kısmında çok sayıda açık kaynak yazılım kullanıyoruz. Storagelarımızda TrueNAS Core ve TrueNAS Scale, Sanallaştırma ortamı olarak Proxmox VE, E-Posta güvenliği olarak Proxmox Mailgateway, Yedekleme snucusu olarak Proxmox Backup Server, Şirketimize ait Cloud yazılımı olarak NextCloud, FTP sunucu olarak ProFTPd, Wetransfer benzeri bir sunucumuzda Jirafeau, Çevrimiçi toplantılar için Jitsi, Web kontrol paneli olarak aapanel v.b. çok sayıda açık kaynak yazılımı kullanıyoruz. Son kullanıcı tarafında herkesin bildiği Chrome, Firefox, Thunderbird, Vlc Player, Gimp, Shotcut ve elbetteki LibreOffice gibi çok sayıda açık kaynak yazılımları kullanıyoruz.

10. Pardus özelinde bakacak olursak, hem yerli hem de açık kaynak bir yazılımı kullanmanın avantajları neler?

En büyük ve kısa vadedeki avantajı ilk yatırım maliyetinin olmaması veya çok az olması elbette. Ancak uzun dönemde bakacak olursak özellikle Pandemi dönemini ve günümüzde mevcut savaşları göz önüne aldığımızda, teknoloji üreticilerinin bazı ülkelere/şirketlere ambargo koymaları ve/veya kısıtlamalar getirmeleri en büyük problem olarak karşımıza çıkıyor. Yerli ve Açık Kaynak yazılımlar kullanmak bizi bu anlamda güvenli bölgede tutuyor. İnanıyoruz ki TÜBİTAK/ULAKBİM, Pardus projesini uzun yıllar geliştirmeye ve ekosistemi desteklemeye devam edecek ve bizim gibi şirketlerin dış etkilerden olumsuz etkilenmelerinin önüne geçecektir.